Petit lexique français-alsacien-allemand de la météo et de la qualité de l’air : ’s Wetter ùn d’Lùftquàlität

de Paul-André Befort, Léon Daul, Guy Eberlin et Petra Bry (ATMO Grand Est)
avec le concours de Jean-Luc Hagenmuller (Météo-France), Yves Hauss (Météo-France), Joseph Kleinpeter (ATMO Grand Est) et Adrien Fernique

Créé et édité en partenariat avec Météo France et ATMO Grand Est.

Le lexique de la météo et de la qualité de l’air / ’s Wetter ùn d’Lùftquàlität fait suite à une refonte du lexique français-alsacien de la météo / Nooch em Raje schiint d’Sunn, édité en 2007.

Thèmes abordés : les saisons, les mois, les jours / les adjectifs utiles / les noms communs utiles / les verbes utiles / les échos du temps / la météo et ses expressions / la météo et ses dictons / la qualité de l’air

NB : La version audio reprend les contenus du lexique Nooch em Raje schiint d’Sunn. Elle sera bientôt mise à jour et complétée.

 

 

Aide

L’alsacien regroupe plusieurs variantes dialectales du Nord au Sud de l’Alsace. Par conséquent, l’alsacien se parle et s’écrit différemment selon la région où l’on se trouve (voir notre carte linguistique interactive de l’Alsace).
Nous avons tenté d’être représentatifs de cette diversité linguistique en proposant différentes variantes d’alsacien pour chaque lexique, à l’écrit et à l’oral.
La ville d’origine des auteurs (versions écrites) et des locuteurs (versions orales) est précisée en italique.

Aide pour la recherche :
- la recherche par page correspond aux numéros de pages de la version imprimée et PDF ;
- la recherche par thème correspond au sommaire du lexique ;
- la recherche par lettre est possible sur les termes français.

Français Dialectes du Bas-Rhin Dialectes du Haut-Rhin Page
venteux

windig

Strasbourg
Haguenau

windig

Mulhouse
Hundsbach
page 09
L’eau ne remonte jamais la montagne.

's Wàsser lauft nìe de Berri ùff

Strasbourg
Haguenau
Mulhouse
Hundsbach
page 09
Remettre (le travail) c’est voler le jour.

Ùffschiewe ìsch Dàwedìeb

Strasbourg
Haguenau
Mulhouse
Hundsbach
page 09
mouillé

nàss

Strasbourg
Haguenau

nàss

Mulhouse
Hundsbach
page 09
nocturne

bi Nàcht

Strasbourg
Haguenau

bi Nàcht

Mulhouse
Hundsbach
page 09
nuageux

bewellikt

Strasbourg
Haguenau

wolkig

Mulhouse
Hundsbach
page 09
orageux

gewitterig

Strasbourg
Haguenau

gewitterig

Mulhouse
Hundsbach
page 09
passager

voriwwergehend

Strasbourg
Haguenau

voriwwergehend

Mulhouse
Hundsbach
page 09
pluvieux

rajerisch

Strasbourg
Haguenau

rajerisch

Mulhouse
Hundsbach
page 09
possible

mejlich

Strasbourg
Haguenau

mejlich

Mulhouse
Hundsbach
page 09
printanier

's Friehjohr-wätter

Strasbourg
Haguenau

's Friehjohr-watter

Mulhouse
Hundsbach
page 09
probable

wohrschiinlich

Strasbourg
Haguenau

wohrschiins

Mulhouse
Hundsbach
page 09
rigoureux

àrig

Strasbourg
Haguenau

àrig, schlimm

Mulhouse
Hundsbach
page 09
sec

trùcke

Strasbourg
Haguenau

trùcke

Mulhouse
Hundsbach
page 09
anticyclone

's Hochdrùckgebiet

Strasbourg
Haguenau

's Hochdrùckgebiet

Mulhouse
Hundsbach
page 10
anticyclone des Açores

's Azoren-Hochdrùckgebiet

Strasbourg
Haguenau

's Azoren-Hochdrùckgebiet

Mulhouse
Hundsbach
page 10
lexiques de A à Z

d'r Wortschàtz

Strasbourg
Haguenau

d'r Wortschàtz

Mulhouse
Hundsbach
page 10
abri météo

's Wetterhisel, 's Wetterbeobàchtùngshisel

Strasbourg
Haguenau

's Watterhisla

Mulhouse
Hundsbach
page 10
accentuer (le froid s’accentue)

züenemme (d' Kälte nimmt züe, 's wùrd kälter)

Strasbourg
Haguenau

züenamma (d' Kälte nimmt züe, 's wùrd kälter)

Mulhouse
Hundsbach
page 10
agité (temps, journée…)

ùnrìewi (ùnrìewisches Wetter, ùnrìewischer Daa)

Strasbourg
Haguenau

ùnriewigs Watter, ùnriewiger Dàj

Mulhouse
Hundsbach
page 10
agréable (temps)

àngenähm, àngenähms Wetter

Strasbourg
Haguenau

àngenahm, àngenahms Watter

Mulhouse
Hundsbach
page 10
aiguille de glace (glaçon)

iszäpfel

Strasbourg
Haguenau

iszapfel

Mulhouse
Hundsbach
page 10
air

d' Lùft

Strasbourg
Haguenau

d' Lùft

Mulhouse
Hundsbach
page 10
air chaud, froid, doux, humide

wàrmi, kàlti, àngenahmi, fichti Lùft

Strasbourg
Haguenau

wàrmi, kàlti, àngenahmi, fichti Lùft, Kàltlùft, Liftele

Mulhouse
Hundsbach
page 10
alerte (météo)

d' Meteo-àlàrm

Strasbourg
Haguenau

d' Meteo-wàrnùng

Mulhouse
Hundsbach
page 10
amélioration

d' Verbesserùng

Strasbourg
Haguenau

d' Verbesserùng

Mulhouse
Hundsbach
page 10
améliorer (temps, visibilité)

verbessere, 's Wetter verbessert sich, d' Sichtbàrkeit verbessert sich

Strasbourg
Haguenau

verbessere

Mulhouse
Hundsbach
page 10
Agnès réveille les abeilles. (21 janvier)

's Agnes màcht d'Imme bees.

Strasbourg
Haguenau

's Agnes màcht d'Imme bees.

Mulhouse
Hundsbach
page 11
arc-en-ciel

d'r Rajeböje

Strasbourg
Haguenau

d'r Rajaboja

Mulhouse
Hundsbach
page 11
arrêter (pluies s’arrêtent)

hàlte, 's hàlt mit raje

Strasbourg
Haguenau

hàlte, 's hàlt mit raje, üssetze

Mulhouse
Hundsbach
page 11
arrosage

d' Bewässerùng

Strasbourg
Haguenau

d' Bewässerùng

Mulhouse
Hundsbach
page 11
arroser

spritze

Strasbourg
Haguenau

spritze, bewässere

Mulhouse
Hundsbach
page 11
atmosphère

d' Lùft

Strasbourg
Haguenau

d' Lùft, d' Lùftschicht, Atmosphär

Mulhouse
Hundsbach
page 11
augmenter (température, pression…)

züenemme, steije, 's wùrd wärmer, d'r Drùck steijt

Strasbourg
Haguenau

züenemme, 's wùrd wärmer, d'r Drùck steijt, stige

Mulhouse
Hundsbach
page 11
augmenter (le vent)

züenemme, steije, 's wùrd windiger

Strasbourg
Haguenau

züenemme, stige, 's wùrd windiger

Mulhouse
Hundsbach
page 11
automnal

's Spotjohrwetter

Strasbourg
Haguenau

's Spotjohrwatter

Mulhouse
Hundsbach
page 11
avalanche

d' Làwiin

Strasbourg
Haguenau

d' Làwiin

Mulhouse
Hundsbach
page 11
averse de grêle, pluie, neige

's schloost, 's räjt, 's schnejt

Strasbourg
Haguenau

's hàgelt, 's räjt, 's schnejt

Mulhouse
Hundsbach
page 11
averse isolée

d'r Eizelraje

Strasbourg
Haguenau

d'r Spretzer

Mulhouse
Hundsbach
page 11
averse

e Wäscher

Strasbourg
Haguenau

e Pflatschraje

Mulhouse
Hundsbach
page 11
avertir

wàrne

Strasbourg
Haguenau

wàrne

Mulhouse
Hundsbach
page 11
avis (de vent fort, tempête)

d' Bekànntmàchùng, d' Wàrnùng (Stùrmwindwàrnùng, Stùrmwàrnùng)

Strasbourg
Haguenau

d' Bekànntmàchùng, d' Wàrnùng (Stùrmwindwàrnùng, Stùrmwàrnùng)

Mulhouse
Hundsbach
page 11
brouillard épais

dicker Newwel

Strasbourg
Haguenau

dicker Nawwel

Mulhouse
Hundsbach
page 12
baisse (baisser) (pression, température)

d'r Drùck, d' Temperatür nimmt àb, d' Temperatür geht nùnter, 's wùrd kälter

Strasbourg
Haguenau

d'r Drùck, d' Temperatür nimmt àb, 's wùrd kälter

Mulhouse
Hundsbach
page 12
brouillard givrant

's Newwelrisle

Strasbourg
Haguenau

d'r Nawwel wie g'friert, 's Nawwelrisle

Mulhouse
Hundsbach
page 12
banc de brouillard

's isch benawelt

Strasbourg
Haguenau

d' Nawwelschwàde, d' Nawwelwolik, 's nawelt, 's isch benawelt

Mulhouse
Hundsbach
page 12
bruine

e finer Raje

Strasbourg
Haguenau

e finer Raje

Mulhouse
Hundsbach
page 12
banquise

d' Isbànk

Strasbourg
Haguenau

d' Isbànk, 's Pàckis, Isfald

Mulhouse
Hundsbach
page 12
baromètre

e Bàrometer

Strasbourg
Haguenau

e Bàrometer

Mulhouse
Hundsbach
page 12
barrière de dégel

d' Schmelzgrenz

Strasbourg
Haguenau

d' Schmelzgrenz

Mulhouse
Hundsbach
page 12

Pages