Petit lexique français-alsacien-allemand de la météo et de la qualité de l’air : ’s Wetter ùn d’Lùftquàlität

de Paul-André Befort, Léon Daul, Guy Eberlin et Petra Bry (ATMO Grand Est)
avec le concours de Jean-Luc Hagenmuller (Météo-France), Yves Hauss (Météo-France), Joseph Kleinpeter (ATMO Grand Est) et Adrien Fernique

Créé et édité en partenariat avec Météo France et ATMO Grand Est.

Le lexique de la météo et de la qualité de l’air / ’s Wetter ùn d’Lùftquàlität fait suite à une refonte du lexique français-alsacien de la météo / Nooch em Raje schiint d’Sunn, édité en 2007.

Thèmes abordés : les saisons, les mois, les jours / les adjectifs utiles / les noms communs utiles / les verbes utiles / les échos du temps / la météo et ses expressions / la météo et ses dictons / la qualité de l’air

NB : La version audio reprend les contenus du lexique Nooch em Raje schiint d’Sunn. Elle sera bientôt mise à jour et complétée.

 

 

Aide

L’alsacien regroupe plusieurs variantes dialectales du Nord au Sud de l’Alsace. Par conséquent, l’alsacien se parle et s’écrit différemment selon la région où l’on se trouve (voir notre carte linguistique interactive de l’Alsace).
Nous avons tenté d’être représentatifs de cette diversité linguistique en proposant différentes variantes d’alsacien pour chaque lexique, à l’écrit et à l’oral.
La ville d’origine des auteurs (versions écrites) et des locuteurs (versions orales) est précisée en italique.

Aide pour la recherche :
- la recherche par page correspond aux numéros de pages de la version imprimée et PDF ;
- la recherche par thème correspond au sommaire du lexique ;
- la recherche par lettre est possible sur les termes français.

Français Dialectes du Bas-Rhin Dialectes du Haut-Rhin Page
givre

d'r Riffe

Strasbourg
Haguenau

d'r Riffe, d' Isblüeme

Mulhouse
Hundsbach
page 20
grosse (pluie)

dick (stàriker Raje)

Strasbourg
Haguenau

stàriker Raje

Mulhouse
Hundsbach
page 20
glace, glacé, glacer

's Is, g'frore, friere

Strasbourg
Haguenau

's Is, g'frore, friere

Mulhouse
Hundsbach
page 20
Saint Gall ramène le bétail à l’étable. (16 octobre)

Sànkt Gàll tribt 's Vieh in d'r Stàll.

Strasbourg
Haguenau

Sànkt Gàll tribt 's Vieh in d'r Stàll.

Mulhouse
Hundsbach
page 20
glacier

d'r Glatscher

Strasbourg
Haguenau

d'r Glatscher

Mulhouse
Hundsbach
page 20
glisser (glissade)

üsrùtsche, d' Rùtschpàrtie

Strasbourg
Haguenau

üsrùtsche, d' Rùtschpàrtie

Mulhouse
Hundsbach
page 20
Gulf Stream

d'r Gulf Stream

Strasbourg
Haguenau

d'r Gulf Stream

Mulhouse
Hundsbach
page 20
gouttes de pluie

d'r Rajetropfe

Strasbourg
Haguenau

d'r Rajetropfe

Mulhouse
Hundsbach
page 20
grain (coup de vent)

d'r Windstoss

Strasbourg
Haguenau

d'r Windstoss

Mulhouse
Hundsbach
page 20
houleux

's Meer isch wild

Strasbourg
Haguenau

's Meer isch wild

Mulhouse
Hundsbach
page 21
humide

ficht

Strasbourg
Haguenau

ficht, fichtlacht

Mulhouse
Hundsbach
page 21
humidité

d' Fichtichkeit

Strasbourg
Haguenau

d' Fichtichkeit

Mulhouse
Hundsbach
page 21
Février chaud, printemps froid.

Hornùng wàrm, Friehjohr kàlt.

Strasbourg
Haguenau

Hornùng wàrm, Friehjohr kàlt.

Mulhouse
Hundsbach
page 21
iceberg

d' Isberri

Strasbourg
Haguenau

d' Isberri

Mulhouse
Hundsbach
page 21
incertain

ùnsicher

Strasbourg
Haguenau

ùnsicher, nitt kiir

Mulhouse
Hundsbach
page 21
indice UV

's Schùtzgràd

Strasbourg
Haguenau

's Schùtzgràd

Mulhouse
Hundsbach
page 21
inondation

d' Ewwerschwämmùng

Strasbourg
Haguenau

d' Ewwerschwammùng

Mulhouse
Hundsbach
page 21
instable

ùnsicher

Strasbourg
Haguenau

ùnsicher, nitt kiir

Mulhouse
Hundsbach
page 21
institut météorologique

d' Watterànstàlt

Strasbourg
Haguenau

d' Watterànstàlt, 's Watterinstitüt

Mulhouse
Hundsbach
page 21
halo

e Schiin

Strasbourg
Haguenau

e Schiin

Mulhouse
Hundsbach
page 21
hausse (en) (températures)

's wùrd wärmer

Strasbourg
Haguenau

's wùrd wärmer, d' Temperàtür stiegt

Mulhouse
Hundsbach
page 21
hautes pressions

d'r Hochdrùck

Strasbourg
Haguenau

d'r Hochdrùck

Mulhouse
Hundsbach
page 21
hivernal

winterlich

Strasbourg
Haguenau

winterlich

Mulhouse
Hundsbach
page 21
houle

d' Meerwälle

Strasbourg
Haguenau

d' Meerwalle

Mulhouse
Hundsbach
page 21
A la Saint Jospeh les moineaux se marient. (19 mars)

Àm Josephdàà ha d' Spàtza Hochzitt.

Strasbourg
Haguenau

Àm Josephdàj ha d' Spàtza Hochzitt.

Mulhouse
Hundsbach
page 22
les alizés

d'r Passatwind

Strasbourg
Haguenau

d'r Passatwind

Mulhouse
Hundsbach
page 22
levant

d'r Oschte

Strasbourg
Haguenau

d'r Oschte

Mulhouse
Hundsbach
page 22
lever (du jour)

d'r Sùnneùfgàng

Strasbourg
Haguenau

d'r Sùnneùfgàng

Mulhouse
Hundsbach
page 22
lever (brume, brouillard se lève)

d'r Nawwel keijt

Strasbourg
Haguenau

d'r Nawwel keijt

Mulhouse
Hundsbach
page 22
intempéries

's schlechte Wetter

Strasbourg
Haguenau

's schlechte Watter

Mulhouse
Hundsbach
page 22
intermittent (éclaircies, averses...)

wechselhàft, (wechselhàfti Ùfheiterùnge, wechselhàfter Raje)

Strasbourg
Haguenau

wachselhàft, Ùfheiterùnge

Mulhouse
Hundsbach
page 22
Feu du soleil de juillet est agréable aux fruits et aux raisins.

Im Juli Sùnneglüet, màcht in Obscht un Triwel güet.

Strasbourg
Haguenau

Im Juli Sùnneglüet, màcht in Obscht un Triwel güet.

Mulhouse
Hundsbach
page 22
journée ensoleillée

e Sùnnedàà

Strasbourg
Haguenau

e Sùnnedàj

Mulhouse
Hundsbach
page 22
journée pluvieuse

e Rajedàà

Strasbourg
Haguenau

e Rajedàj

Mulhouse
Hundsbach
page 22
journée (belle)

e scheener Dàà

Strasbourg
Haguenau

e scheener Dàj

Mulhouse
Hundsbach
page 22
mauvais temps

schlechts Wetter

Strasbourg
Haguenau

schlachts Watter, kützigs Watter

Mulhouse
Hundsbach
page 23
mauvaise visibilité

schlechti Sicht

Strasbourg
Haguenau

schlachti Sicht

Mulhouse
Hundsbach
page 23
maximum (maxima)

maximùm

Strasbourg
Haguenau

maximùm

Mulhouse
Hundsbach
page 23
médiocre

mittelmässig

Strasbourg
Haguenau

mittelmässig

Mulhouse
Hundsbach
page 23
menaçant (ciel)

rajerisch

Strasbourg
Haguenau

rajerisch, ùnsichers Watter

Mulhouse
Hundsbach
page 23
lever (le vent se lève)

d'r Wind kùmmt

Strasbourg
Haguenau

d'r Wind kùmmt

Mulhouse
Hundsbach
page 23
mer

's Meer

Strasbourg
Haguenau

's Meer

Mulhouse
Hundsbach
page 23
local

lokàl

Strasbourg
Haguenau

lokàl

Mulhouse
Hundsbach
page 23
mer (houleuse)

e wilds Meer

Strasbourg
Haguenau

e wilds Meer

Mulhouse
Hundsbach
page 23
localement

do ùn dert

Strasbourg
Haguenau

do ùn dert

Mulhouse
Hundsbach
page 23
lourd (temps)

schweel

Strasbourg
Haguenau

schwüül, dùmpfig

Mulhouse
Hundsbach
page 23
lumineux (ciel, journée)

hell

Strasbourg
Haguenau

hall

Mulhouse
Hundsbach
page 23
lune

d'r Mond

Strasbourg
Haguenau

d'r Mond

Mulhouse
Hundsbach
page 23
lunette de soleil

d' Sùnnebrille

Strasbourg
Haguenau

d' Sùnnebrille

Mulhouse
Hundsbach
page 23
À la Saint Laurent souffle le premier son de trompe de l’hiver. (10 août)

Àm Lorànzedàà blùst 's erschte Winterhernel.

Strasbourg
Haguenau

Àm Lorànzedàj blùst 's erschte Winterhernel.

Mulhouse
Hundsbach
page 23

Pages